Không những không thấy chút gì ghét hay nhàm chán, ngược lại Ernest còn rất thích việc này nữa là đàng khác, thật sự nó sẽ thích bất kỳ việc gì không đòi hỏi quá nhiều sức mạnh cơ bắp mà lại có thể sinh lời cho nó. Ellen không để nó tham gia mua bất kỳ món nào trong buổi này, cô nói tốt hơn thì trước hết nó nên đứng xem người ta mua bán và nhìn ra giá trị thực của món đồ đến đâu. Nên khi buổi đấu giá bắt đầu từ lúc mười hai giờ, nó đã được xem người ta mua bán rất nhiều món hàng mà nó và Ellen đã định giá, rồi khi buổi bán hàng kết thúc nó đã có đủ hiểu biết để đặt giá sao cho an toàn khi nó thực sự muốn mua món nào đó. Đối với những ai thực sự muốn, thì rất dễ để nắm bắt chuyện này.
Nhưng Ellen không muốn nó mua đồ ở những buổi đấu giá, ít nhất là bây giờ. Cô nói rằng tốt nhất nên giao dịch riêng. Ví dụ như nếu tôi có áo quần không dùng nữa, thì nó sẽ mua chúng từ thợ giặt của tôi, và cũng sẽ liên hệ với những thợ giặt khác để nhờ đó nó có thể mua đồ với giá rất rẻ so với khi mua từ chính tay chủ nhân của chúng, nhờ đó nó sẽ kiếm được một khoản khá hời. Nếu các quý ông đem bán đồ của họ, nó cũng sẽ cố thuyết phục và bắt họ phải bán đồ cho nó. Nó chẳng ngại việc gì, có lẽ nó sẽ ngại nếu thấy việc mình làm là quá đáng, nhưng sự ngu dốt về chuyện đời vốn đã hủy hoại nó đến tận bây giờ, hay thay, lại bắt đầu phát tác. Nếu đã có một bà tiên ác độc nào nguyền rủa cho nó bị ngu dốt về chuyện đời, thì đúng là bà ta đã thành công rồi đấy. Nó chẳng biết rằng nó đang làm những việc lạ đời. Nó chỉ ý thức được một điều là nó không có tiền, trong khi phải lo đủ cho mình, cho vợ và có lẽ là cả một gia đình nữa. Nếu có ai đó chỉ cho nó cách làm nào tốt hơn, thì nó sẽ rất biết ơn họ, nhưng với bản thân nó, thì những gì nó đang làm cũng đã đủ tốt rồi, bởi chỉ sau một tuần, nó và Ellen đã kiếm được một khoản lời đến ba bảng. Vài tuần sau, số đó đã tăng lên bốn bảng, và đến cuối năm, vợ chồng nó đã kiếm được năm bảng mỗi tuần.
Lúc này, Ernest đã kết hôn được hai tháng, bởi đúng theo kế hoạch cũ của nó thì đám cưới sẽ được tiến hành đúng luật sớm nhất có thể. Nó phải trì hoãn trong thời gian chuyển nhà từ đường Laystall đến Blackfriars, nhưng chỉ một ngày sau khi dọn đến nhà mới, cả hai đã chính thức thành vợ chồng. Trước đây, ngay cả trong thời kỳ khá giả nhất, nó cũng chưa bao giờ có được hai trăm năm mươi bảng một năm, cho nên khoản lợi nhuận năm bảng một tuần, nếu có thể duy trì được mãi như vậy, đã khiến nó thấy thật thoải mái đầy đủ, và dù phải nuôi hai miệng ăn chứ không chỉ một, nhưng khi không còn làm một quý ông nữa, nó đã bớt đi được nhiều khoản chi phí, như thế xét cho cùng thì thu nhập của nó thực tế chẳng khác gì so với một năm trước đây. Việc cần làm tiếp theo là nâng cao lợi nhuận và dành dụm tiền.
Như tất cả chúng ta đều biết, thịnh vượng và phát đạt chủ yếu dựa vào làm việc tích cực và suy luận tốt, nhưng nó cũng phụ thuộc không nhỏ vào cái gọi là may mắn đơn thuần, có thể nói là dựa vào những mối liên hệ vốn chìm trong đống hỗn độn rất khó để dò ra và gần như chẳng ai biết được. Một vùng vốn có tiếng dễ kinh doanh phát đạt có thể đột nhiên bị lấn át bởi một vùng khác mà trước đó chẳng ai nghĩ nó có nhiều triển vọng. Một bệnh viện thương hàn xây lên sẽ hủy hoại việc kinh doanh trong khu vực đó, trong khi một nhà ga lại sẽ thúc đẩy nó, bởi vậy thực sự rất khó chắc về chuyện này, tốt hơn hết, nên bỏ qua miệng lưỡi thiên hạ, mà phó mặc cho may rủi thì hơn.
Nữ thần may mắn, vốn lâu nay không hậu đãi chàng trai của tôi cho lắm, bây giờ lại có vẻ đang cưu mang nó trong lòng. Vùng nó sống đang phất lên, và nó cũng vậy. Dường như chẳng bao lâu nữa, nó sẽ không thèm mua những món hàng không đem lại cho nó lợi nhuận được từ một phần ba đến một nửa giá trị của chúng. Nó đã học thêm việc kế toán, và trông coi sổ sách của mình rất cẩn thận, nhờ đó thành công đến ngay lập tức. Ngoài quần áo, bây giờ nó đã bắt đầu mua bán những thứ khác, như sách vở, nhạc, những thứ đồ đạc linh tinh,… V.v.
Tôi không rõ là do may mắn, hay năng khiếu kinh doanh, hay do tích cực làm việc, hoặc thái độ lịch sự đối với khách hàng, mà bây giờ, trước sự ngỡ ngàng của chính nó, Ernest đã tiến nhanh vượt xa mong đợi, thậm chí hơn cả những giấc mơ đẹp nhất của nó, và đến lúc này, nó đã có được một vị thế vững chãi, là chủ của một cửa hàng sinh lợi khoảng bốn đến năm trăm bảng một năm, mà nó biết là có thể sẽ còn hơn nữa.
Chương 73
Ellen và nó sống với nhau rất tốt, có lẽ là bởi đẳng cấp hai người quá khác xa nhau, nên Ellen không có ý muốn làm cao với Ernest, và nó cũng vậy. Nó rất yêu cô, và rất tốt với cô, cả hai đều có những sở thích chung để cùng làm với nhau, đều có phần lớn quá khứ tương tự nhau, và đều có tâm tính rất tốt, vậy là đủ. Ellen dường như không thấy ghen tị khi Ernest cứ sau mỗi ngày làm việc, đều dành phần lớn thời gian trên phòng khách tầng một, nơi tôi thỉnh thoảng đến thăm nó. Cô có thể đến ngồi cùng nó nếu cô muốn, nhưng vì một lẽ nào đó, thường thì cô hài lòng ngồi lại nơi tầng trệt của mình. Cô cũng khéo léo khuyến khích nó ra ngoài đi đâu đó vào buổi tối, bất kỳ lúc nào nó có vẻ muốn mà chẳng một chút đòi hỏi phải cho cô theo cùng, và điều này khiến Ernest rất hài lòng. Tôi có thể nói rằng, trong đời sống gia đình, nó được hạnh phúc hơn phần lớn mọi người. Lúc đầu mỗi khi bất ngờ gặp một người bạn cũ,nó lại thấy rất đau lòng, nhưng chuyện này cũng qua nhanh, rồi hoặc nó phớt lờ họ, hoặc họ làm ngơ với nó, một hai lần đầu khi bị phớt lờ quả thật không dễ chịu chút nào, nhưng rồi nó thấy như vậy lại thoải mái hơn, và khi bắt đầu thấy mình đang phất lên, nó ít quan tâm hơn đến những gì người ta bàn tán về quá khứ của nó. Một chuyện bất hạnh sẽ gây đau đớn, nhưng nếu người ta đủ tinh thần và đủ khôn ngoan thì đó lại chính là thứ đem lại cho họ nhiều sức mạnh nhất trên đời.
Ernest dễ dàng giảm bớt được các khoản chi tiêu, bởi nó không có thói tiêu xài xa hoa. Nó thích đến nhà hát, thích về miền quê vào ngày Chủ nhật, thích thuốc lá, và trừ thêm việc viết lách và âm nhạc, nó chẳng quan tâm nhiều đến những thứ khác. Nó ghét những buổi hòa nhạc thông thường. Nó tôn sùng Handel, thích Offenbach cùng cái không khí đường phố của ông, còn những gì giữa hai thái cực âm nhạc này, nó chẳng màng đến. Bởi vậy, âm nhạc cũng chẳng khiến nó tiêu tốn bao nhiêu. Còn về rạp hát, thì bất kỳ lúc nào Ellen và nó thích, tôi đều đưa chúng đi xem, nên cả hai chẳng tốn gì. Những chuyến đi dạo ngày Chủ nhật cũng chỉ mất một khoản nhỏ, với một hay hai shilling là nó đã có được vé tàu khứ hồi đến một nơi nào đó đủ xa khỏi thành thị để được rảo bộ thong dong và có một ngày thật khác biệt. Trong vài lần đầu, Ellen đi cùng nó, nhưng cô bảo rằng cô thấy như vậy cũng đủ rồi, cô còn vài người bạn cũ thỉnh thoảng cô muốn gặp, và cô cũng nói là họ và Ernest có lẽ sẽ không hợp nhau lắm đâu, nên nó cứ đi một mình thì tốt hơn. Những gì cô nói có vẻ rất hợp lý và rất đúng ý Ernest, nên nó sẵn sàng chiều theo, nó cũng không nghĩ là tôi thấy có gì không ổn với cách xử lý của Ellen. Đúng là tôi chẳng bàn gì về chuyện này và mọi thứ đều tốt đẹp trong một thời gian dài.
Như tôi đã nói, một trong những thú vui chính của Ernest là viết lách. Nếu có ai đó mang trong mình một quyển bản thảo nhỏ và liên tục ghi vào đó các phác thảo của mình, thì người đó có thiên hướng nghệ thuật, dù sẽ có vô vàn thứ cản trở anh ta tiến xa trên con đường này, nhưng chắc chắn thiên hướng này bẩm tại trong anh ta. Có thể nhận ra thiên hướng văn chương nơi người nào giữ một quyển ghi chú nhỏ trong túi áo, và viết vào đó bất kỳ điều gì đánh động anh, bất kỳ điều hay nào nghe được, hoặc bất kỳ trích dẫn nào mà anh ta nghĩ là sẽ có ích về sau. Ernest luôn mang theo bên mình một quyển sổ như vậy. Thậm chí lúc còn ở Cambridge, khi chưa có ai chỉ dẫn, nó đã làm vậy rồi. Qua thời gian, những ghi chú của nó tích tụ gom lại đủ một tập sách, nên nó phải áng chừng mà phân loại chúng ra. Khi hay biết điều này, tôi nhận ra rằng nó có thiên hướng văn chương, và khi được đọc những ghi chú của nó, tôi bắt đầu kỳ vọng nó sẽ làm được những điều lớn lao.
Nhưng tôi đã phải thất vọng về nó trong một thời gian dài. Nó cứ hạn chế mãi trong những chủ đề nó đã chọn, mà phần lớn là về siêu hình học. Tôi cố gắng trong tuyệt vọng để mong khiến nó bỏ những thứ này mà hướng vào những chủ đề gây hứng thú với công chúng hơn. Khi tôi nài nỉ nó hãy thử viết một câu chuyện nhỏ, hay và dễ đọc, với những thứ mà ai ai cũng biết rõ và ưa thích nhất, ngay lập tức, nó bắt tay viết một bài luận trình bày những nền tảng căn bản của mọi đức tin.
‘Con ơi, con đang cắm cổ vào bùn hay đang chọc một con chó ngái ngủ mà thôi. Con đang cố để khiến người ta nhận thức những thứ mà những người biết lý lẽ đã để nó lại phía sau rồi. Những người con cần hướng đến đang đi trước con, chứ không phải, theo tưởng tượng viển vông của con là đi sau con đâu. Chính con mới là người tụt hậu chứ không phải họ.’
