Chàng trai của chúng ta chẳng mất nhiều thời gian suy tính, bởi trước khi băng qua cửa hàng giăm bông thịt bò gần cuối hẻm Fetter, nó đã nói với Ellen rằng cô phải đến nhà nó, và sống cùng nó trước khi cả hai có thể kết hôn sớm nhất theo pháp luật cho phép.
Tôi nghĩ rằng lần này ma quỷ đã cười khoái trá và khá chắc mẩm về mánh khóe của mình.
Chương 72
Ernest đã kể với Ellen là nó đã gặp khó khăn đến thế nào khi tìm việc.
‘Nhưng anh yêu, anh nghĩ thế nào về một cửa hàng,’ Ellen nói. ‘Tại sao không tự mở một cửa hàng cho riêng mình chứ?’
Ernest hỏi cô việc này sẽ phải tốn bao nhiêu tiền. Ellen cho biết rằng nó có thể thuê một căn nhà nơi một con đường nhỏ nào đó, cụ thể là gần đại lộ ‘Elephant and Castle,’ với giá khoảng mười bảy hay mười tám shilling một tuần, và cho thuê lại tầng trên với giá mười shilling, còn giữ lại phòng hậu và cửa hàng để sử dụng. Nếu nó có thể kiếm được năm hay sáu bảng để mua một số áo quần đã qua sử dụng, thì hai người có thể may vá chỉnh sửa và giặt sạch chúng mà đem bán lại, và cô sẽ lo phần áo quần phụ nữ, còn nó thì lo phần trang phục đàn ông. Rồi nó có thể làm việc sửa áo quần và thậm chí là may đồ mới nếu có người đặt hàng.
Với cách làm này, cả hai sẽ sớm kiếm được hai bảng mỗi tuần. Ellen có một người bạn cũng khởi nghiệp như thế này và bây giờ đã chuyển đến một cửa hàng lớn hơn, kiếm được ít nhất năm đến sáu bảng mỗi tuần, hơn nữa, riêng cô cũng đã từng có nhiều kinh nghiệm trong việc mua bán rồi.
Đây thật sự là một tia sáng hy vọng mới, nó như thể là Ernest bất thần lấy lại được năm ngàn bảng, và thậm chí về sau việc kinh doanh sẽ còn mang lại nhiều hơn thế nữa. Hơn bao giờ hết, Ellen bây giờ đúng thật là thần hộ mệnh của nó.
Sáng hôm sau, Ellen ra ngoài mua vài khoanh thịt xông khói về dọn bữa sáng. Cô nấu chúng ngon hơn Ernest nhiều, và dọn chúng ra cùng với cà phê và vài miếng bánh mỳ nướng. Trong những ngày gần đây, Ernest đã từng tự nấu ăn và dọn dẹp, nhưng nó chẳng thể hài lòng nổi với những gì mình làm. Còn bây giờ đột nhiên nó lại thấy mình được phục vụ. Ellen không chỉ vẽ lối cho nó kiếm sống khi chẳng một ai biết nên khuyên nó điều gì cho phải, mà cô, với vẻ xinh xắn và nụ cười của mình, còn chăm sóc cho nó được thoải mái, và thực sự phục hồi nó về mọi phương diện, cho nó thấy lại được vị thế mà nó đã đánh mất, hay đúng hơn cô đã cho nó những gì thực sự khiến nó thấy thích thú hơn trước đây nữa. Chẳng lạ gì khi trông Ernest thật rạng rỡ lúc giải thích cho tôi về kế hoạch của nó.
Nó kể lại những chuyện vừa xảy ra có phần khó khăn. Nó ngập ngừng, đỏ mặt và ầm ừ lúng búng. Cảm giác e sợ xuất hiện trong nó khi thấy mình buộc phải kể chuyện riêng tư cho một người khác nghe. Nó cứ lướt nhanh qua mọi chuyện, nhưng tôi lại muốn biết cho thật rõ, nên với những điểm chưa rõ, tôi cứ hỏi dò nó cho đến khi nắm bắt được gần hết toàn bộ câu chuyện.
Tôi hy vọng mình không bị lộ cảm xúc, nhưng thực sự là tôi rất tức giận. Tôi đã bắt đầu thấy thích Ernest. Chẳng biết tại sao mà mỗi khi nghe tin một người trẻ tôi vốn gắn bó sắp thành hôn là tôi không thể cưỡng nổi cái cảm giác ghét bỏ hôn thê của anh ta cho dù chưa một lần gặp mặt, và tôi quan sát thấy hầu hết những người độc thân cũng chung cảm giác như tôi vậy, dù thường thì chúng tôi phần nào đau xót che giấu sự thật này. Có lẽ bởi chúng tôi biết rằng đáng ra chúng tôi cũng phải kết hôn mới đúng. Thông thường chúng tôi phải nói rằng mình vui mừng vì việc này, nhưng riêng lần này tôi không thấy mình buộc phải nói như thế dù vẫn đang cố giấu đi cảm giác chán nản của riêng mình. Việc một chàng trai trẻ sắp thừa kế một gia tài đáng kể lại lao mình vào một cô gái như Ellen là một điều khá khó chấp nhận, và càng khó chịu hơn nữa là mọi việc xảy đến quá bất thình lình.
Tôi van nài Ernest đừng cưới Ellen, ít nhất là sau một thời gian tìm hiểu nữa. Nhưng nó chẳng chịu nghe, nó đã hứa với cô, và nếu nó đã hứa thì sẽ thực hiện ngay lập tức. Từ trước đến giờ, trong hầu hết vấn đề, tôi thấy Ernest là đứa cực kỳ dễ bảo và dễ điều khiển, nhưng lần này thì tôi bất lực. Chiến quả mới đây trước cha mẹ đã tăng thêm dũng khí cho nó, và tôi có đáng gì với nó đâu. Có lẽ tôi nên nói cho nó biết vị thế đích thực của nó, nhưng tôi biết rằng làm như thế chỉ khiến nó càng nhất quyết làm theo ý nó, bởi với một số tiền lớn như vậy, việc gì nó không thỏa mãn ý muốn của mình? Bởi thế, tôi chẳng nói gì về việc này và những lý lẽ của tôi cũng chỉ có thể tác động đôi chút lên nó, một đứa tin tưởng rằng mình phải trở thành một người thợ hoặc chẳng là gì hết.
Thực sự, nếu nhìn từ quan điểm của Ernest, việc nó làm chẳng có gì là thái quá. Nó đã biết và đã quý mến Ellen từ nhiều năm trước. Nó biết cô xuất thân từ một gia đình đứng đắn, và có tính cách tốt, đồng thời rất được quý mến ở Battersby. Cô là một cô gái nhanh nhẹn, thông minh, chăm chỉ, và xinh đẹp nữa. Rồi cuối cùng khi gặp lại được nhau, cô xử sự rất tốt, thực sự là thùy mị và kín đáo. Nhưng lạ thay, trí tưởng của nó lại chẳng thể nhận ra suốt tám trời người ta hẳn phải thay đổi thế nào hay sao? Ý nghĩ của nó quá bi quan về chính mình, và nó cũng đang quá thiếu thốn tình yêu để có thể suy nghĩ cho thận trọng, nếu Ellen đúng như những gì nó nghĩ, và nếu trong thực tế những kì vọng của nó được như những gì nó tin tưởng, thì tôi chẳng thấy quyết định của Ernest có gì khinh suất hơn quyết định hôn nhân của phân nửa những cặp đôi khác thời nay.
Tuy nhiên, vấn đề chỉ là làm sao để cái chuyện bình thường này được tốt đẹp nhất có thể, nên tôi nguyện chúc cho chàng trai trẻ này được một tương lai tươi sáng, và bảo rằng nếu nó không đủ tiền để mở cửa hàng, thì có thể đến chỗ tôi mà lấy bao nhiêu cũng được. Ernest cảm ơn tôi, và xin tôi để nó nhận sửa toàn bộ áo quần của tôi, cũng như cho nó những đơn đặt hàng nhiều hết mức tôi có thể, và cái đó tùy ở sự rộng lượng của tôi, như vậy là tôi đã quá tốt với nó rồi.
Lúc Ernest ra về tôi cảm thấy tức giận hơn cả lúc đang chuyện trò nữa. Khuôn mặt chính trực, trẻ con của nó rạng ngời lên với niềm hạnh phúc vốn hiếm khi tìm đến nó. Ngoại trừ thời gian ở Cambridge, nó hầu như chẳng biết hạnh phúc là gì, và thậm chí lúc này cuộc đời của nó vẫn còn bị bao phủ bởi mây đen u ám khi mà trí khôn của nó gần như đã biến đi đâu mất. Tôi đã nhìn đời và đã dõi theo nó đủ nhiều để nhận xét như thế, nhưng tôi lại, hoặc nghĩ rằng mình, chẳng thể giúp nó được gì.
Tôi không biết mình có nên cố để giúp nó hay là không, nhưng tôi chắc chắn một điều rằng bất kỳ cá thể con của loài nào cũng cần được chỉ dạy về những vấn đề có thể nói là nguyên tắc để nhờ đó thoát được những rắc rối có thể xảy ra. Người ta sẽ nghĩ là một con hải cẩu con sẽ chẳng cần được dạy cách bơi, cũng như con chim chẳng cần học bay, nhưng sự thực thì một con hải cẩu con sẽ chìm nếu ném nó xuống vùng nước sâu trước khi cha mẹ tập bơi cho nó, và như thế, thậm chí chim ưng con cũng phải được học bay trước lúc có thể sải cánh tung trời.
Tôi cho rằng xu hướng của nhiều thời đại là thổi phồng giá trị của giáo dục, nhưng khi cố để dạy dỗ quá nhiều trong hầu hết mọi lĩnh vực, chúng ta lại lãng quên những lĩnh vực khác, vốn cũng cần được dạy dỗ hợp lý chút ít.
Tôi biết xu thế ngày nay cho rằng người trẻ phải tự mình khám phá vạn vật, và chúng có thể làm được nếu như biết đúng cách và không gặp phải chướng ngại nào. Nhưng hiếm khi chúng làm cho đúng cách, như một quy luật chung, thế nào chúng cũng sẽ làm sai, và cái sai xuất phát từ những kẻ sống bằng cách bán những cục đá muôn hình muôn kiểu làm giả khá giống miếng bánh ăn được.
Một vài người may mắn chỉ gặp ít trắc trở, số khác đủ can trường để vượt qua chúng, nhưng phần đông, nếu có thoát qua được những trắc trở này thì họ cũng phải trả bằng những giá đắt đỏ.
Trong khi Ernest đang bàn chuyện với tôi, thì Ellen đi tìm kiếm một cửa hàng nào đó ở bờ nam sông Thames gần đường ‘Elephant and Castle’, nơi nhà cửa quanh đó mới mọc lên và đang phát triển. Đến một giờ chiều, cô đã tìm được vài nơi có thể cân nhắc được, và trước khi trời tối, hai người đã quyết định được sẽ chọn cái nào.
Ernest đưa Ellen đến gặp tôi. Tôi chẳng muốn gặp cô ta, nhưng cũng chẳng thể từ chối. Nó đã chi vài shilling để mua áo quần cho cô, nên cô ăn vận khá gọn gàng lịch sự, mà thực sự là cô rất xinh và quá tốt lành đến nỗi nếu xem xét cho thấu đáo, tôi gần như chẳng thể ngạc nhiên khi Ernest say đắm cô đến thế. Tất nhiên, theo bản năng, chúng tôi ghét nhau ngay từ cái nhìn đầu tiên, nhưng lại đều nói với Ernest rằng chúng tôi gần như có ấn tượng tốt đẹp về nhau.
Rồi nó đưa tôi đi xem cửa hàng, đó là một ngôi nhà hoang thảm thê như một con chó vô chủ hay như một cái xác không hồn vậy. Nó đã mục nát đến từng ngóc ngách mất rồi, những gì mà gió cát và mưa bão để sót lại, cũng đã bị những đứa trẻ lang thang phá nát đi. Cái cửa hàng của Ernest đang là một nơi bỏ hoang và bẩn thỉu ghê gớm. Ngôi nhà này này chưa đến nỗi cũ lắm, nhưng nó được xây bởi một tay thầu bất lương và kết cấu chẳng có chút gì bền vững, chỉ nhờ thời tiết ấm áp và ít người ở, nó mới trụ nổi được vài tháng. Lúc này, khi ngôi nhà đã bị bỏ phế được vài tuần, mèo hoang lấy đó làm chỗ trú đêm, còn bọn nhóc cứ ngày ngày đến phá nát các cánh cửa. Nền phòng khách đầy đá và bụi bẩn, nơi góc phòng còn có một con chó chết bị người ta giết rồi ném vào nơi không người coi sóc đầu tiên mà chúng bắt gặp được. Một mùi khó chịu nồng nặc bốc lên khắp nhà, nhưng tôi chẳng thể xác định được đó là mùi của rệp hay chuột, hay mèo, hay mùi cống rãnh, hoặc tổng hợp tất cả mùi trên. Khung kính đã long ra, cánh cửa mỏng manh đung đưa lủng lẳng, gỗ viền chân tường vài nơi đã bung ra, nền nhà có vài lỗ thủng, khóa cửa đã rơi ra mất, giấy dán tường thì rách nát và nhớp nhúa, cầu thang rất yếu và có lẽ chỉ chịu nổi một người mà thôi. Hơn tất cả những hạn chế kể trên, ngôi nhà này còn bị mang một tiếng xấu, đó là bởi vợ của người chủ cuối cùng đã tự treo cổ chết ở đây mới vài tuần trước mà thôi. Cô ta đã nướng cá trích xông khói cho chồng, dọn cho anh ta trà và bánh mỳ nữa, rồi cô rời phòng như thể sẽ trở lại ngay thôi, nhưng thay vì làm thế, cô lại vào phía sau căn bếp và treo cổ tự vẫn không một lời trăn trối. Chính vì thế mà ngôi nhà này bị bỏ hoang quá lâu cho dù nó có địa thế đắc lợi để mở cửa hàng tạp hóa thông dụng. Người thuê nhà đã dọn đi ngay sau khi cảnh sát tiến hành điều tra, và nếu người chủ biết cách xử lý thì người ta hẳn đã không màng đến thảm kịch từng xảy ra nơi đây, nhưng căn nhà đã tồi tàn cộng thêm tiếng xấu đó nữa, nên dù có nhiều người, cũng như Ellen, nhận ra được tiềm năng kinh doanh của địa thế này, nhưng chẳng ai dám thuê cả. Ở khu vực này, người ta đã bán gần như đủ mọi thứ hàng, nhưng một cửa hàng bán quần áo cũ thì chưa có, nên mọi chuyện sẽ rất thuận lợi cho kế hoạch của Ernest, ngoại trừ tình trạng thê thảm và tiếng xấu của ngôi nhà này mà thôi.
