Cuộc thảo luận tiếp theo là khi họ đội chiếc mũ màu XANH LÁ. Đây là lĩnh vực sáng tạo nơi mà các nhà thiết kế thỏa sức với những ý tưởng điên rồ tuyệt vời nhất để tạo ra những sản phẩm thú vị và khác biệt so với toàn bộ các sản phẩm còn lại của thị trường.
Sau đó họ đến với chiếc mũ màu TRẮNG và những dữ liệu cơ bản. Xu thế mua sắm trong những năm vừa qua, đâu là đối tượng khách hàng, thương hiệu của họ được người dùng yêu thích như thế nào so với những đối thủ cạnh tranh, giá bán sản phẩm, v.v… Họ không đưa những dữ liệu này ngay từ đầu bởi vì chúng có thể ảnh hưởng tới khả năng sáng tạo và gây ra thiên vị.
Cuối cùng, họ đội lên chiếc mũ màu ĐEN và chơi trò chứng minh phản biện, đặt câu hỏi cho những ý tưởng tích cực, các ý tưởng sáng tạo và tập hợp lại các nguy cơ có thể xảy ra và khả năng thất bại.
Ngay cả khi họ có thể đội chiếc mũ màu XANH DƯƠNG lên một lần nữa vào cuối buổi họp để tập hợp lại tất cả những gì đã được thảo luận, và nếu có lỗ hổng nào hoặc vấn đề về sự kết nối ở đâu đó, để kịp thời xử lý. Họ cũng đã đưa ra quyết định cuối cùng khi tất cả các thông tin quan trọng được cung cấp đã chỉ ra họ nên nghiêng về ý kiến nào.
Phương pháp 2
Hãy sử dụng ví dụ đó và đưa ra một câu hỏi để tranh luận: Số phận của những trang phục màu xanh lá sẽ đi về đâu. Một công ty khác, một đối thủ cạnh tranh của công ty sử dụng Phương pháp 1, tranh luận về số phận của những bộ quần áo màu xanh lá theo một cách tiếp cận hoàn toàn khác. Họ quyết định sẽ tạo ra một bộ sưu tập vào năm tới mà màu xanh lá chiếm chủ đạo. Họ muốn tìm ra câu trả lời, “Chúng ta có thể làm gì để khiến bộ sưu tập với màu xanh lá của mình dễ tiêu thụ nhất?”
Với chiếc mũ màu TRẮNG họ bắt đầu tranh luận và thu thập tất cả các yếu tố thực tế có thể giúp họ. Họ cân nhắc xu hướng bán hàng trong những năm gần đây, hình dáng, giá cả, v.v…
Sau đó họ thảo luận với từng chiếc mũ theo một thứ tự màu sắc ngẫu nhiên. Chiếc mũ màu VÀNG với những ý tưởng tích cực, chiếc mũ màu XANH LÁ cho sự sáng tạo, và chiếc mũ màu ĐEN để nhận diện những nguy cơ.
Cách họ làm khác đi là họ chỉ dành một quãng thời gian rất ngắn (khoảng 30 giây) cho chiếc mũ màu ĐỎ, tượng trưng cho cảm xúc. Với cách này họ có thêm thời gian để suy nghĩ về phản ứng đầu tiên, kiểu như cách những khách hàng tiềm năng phản ứng khi họ nhìn thấy một sản phẩm.
Họ kết thúc phiên họp với chiếc mũ màu XANH DƯƠNG tổng kết lại những gì đã được nói ra từ đầu, làm nổi bật những ý tưởng hay nhất, lấp đầy những lỗ hổng, và phát triển chiến lược để giảm thiểu rủi ro.
Bây giờ, hãy xem bạn có thể sử dụng những chiếc mũ tư duy như thế nào trong cuộc sống cá nhân của mình. Nếu bạn cảm thấy không có cách nào để nói ra được những vấn đề với người bạn đời một cách bình tĩnh và có tính chất xây dựng, thì hệ tư duy này có thể giúp bạn rất nhiều. Hãy đọc cuốn Sáu chiếc mũ tư duyTM của tiến sĩ De Bono và bạn sẽ thực sự thích thử nghiệm nó. Hãy tổng kết lại cho người đó vai trò quan trọng của chiếc mũ tư duy, và giới thiệu về thứ tự thảo luận sau đây.
Bạn và cô ấy không thể thống nhất về vấn đề tiền bạc. Bạn cảm thấy rằng cô ấy không trân trọng số tiền bạn đã dành ra vì cô ấy. Bạn muốn làm cho cô ấy hiểu rằng bạn đang cảm thấy công sức của bạn như là của biếu không. Không phải là bạn muốn cô ấy phải trả tiền, bạn chỉ muốn thỉnh thoảng cô ấy cũng đóng góp vào một chút, ngay cả khi bạn sẽ không để cô ấy phải làm việc đó.
Phương pháp 3
Đầu tiên hãy đội chiếc mũ màu XANH DƯƠNG và xác định vấn đề cần được thảo luận. Hãy thống nhất về thứ tự những chiếc mũ sẽ được sử dụng trong quá trình tư duy. Nếu câu hỏi là một vấn đề liên quan đến cảm xúc, mối quan hệ, nó không thể được coi như một quyết định kinh doanh. Sự chủ quan cá nhân sẽ lấn át. Đó là lí do tại sao việc đặt ra các quy tắc và sự thống nhất về chủ đề thảo luận ngay từ khi bắt đầu lại rất quan trọng. Ví dụ, hãy làm rõ rằng chiếc mũ màu đen – tư duy phê phán – không tương đương với việc đổ lỗi. Nó chỉ đơn thuần là hành động thu thập những khả năng và kết quả tiêu cực. Một khi các quy tắc đã được thiết lập và rõ ràng, hãy chuyển tới chiếc mũ kế tiếp.
Nên là chiếc mũ màu TRẮNG. Cả hai bạn hãy tập hợp lại những yếu tố thực tế và những thông tin có liên quan để giải quyết vấn đề. Ví dụ, sự thật là bạn chi trả nhiều hơn cô ấy. Cô ấy có khả năng tài chính thấp hơn bạn cũng là một thực tế. Cô ấy không bao giờ – hoặc rất hiếm khi – tự nguyện mời bạn đi đâu đó. Dựa vào những dữ liệu ban đầu này, cả hai bạn nên thử tìm những giải pháp hợp lý nhất có thể và dung hòa cho cả hai.
Khi bạn đã thảo luận xong các yếu tố thực tế, hãy chuyển qua chiếc mũ màu ĐỎ và thảo luận về việc bạn cảm thấy thế nào về vấn đề này. Bạn có thể nói nó không phải là vấn đề về tiền bạc, nhưng sự thiếu trân trọng là nguyên nhân làm tổn thương bạn. Cô ấy có thể nói rằng cô ấy trân trọng những đóng góp về tài chính của bạn theo một cách khác (như nấu ăn, rửa bát, massage cho bạn). Hãy đề xuất đâu là cách xử lý cảm xúc tốt nhất cho vấn đề này, chẳng hạn như hãy liên kết việc bạn trả tiền bữa tối tới một bữa trưa do cô ấy tự nấu vào ngày mai chính là cách cô ấy biết ơn bạn. Hoặc, hãy quyết định cùng nhau nấu bữa tối ở nhà thay vì đi ra ngoài ăn cũng là cách bạn cảm thấy số tiền của bạn được trân trọng hơn.
Nhưng sau đây mới là phần khó khăn nhất. Hãy đội chiếc mũ màu ĐEN và thảo luận về những mối nguy hiểm và hậu quả có thể xảy ra nếu vấn đề này không được xử lý thích đáng. Bạn có thể nói rằng bạn sẽ cảm thấy ngày càng không được coi trọng và có thể trở nên vô lý, căng thẳng và xa cách. Cô ấy có thể sẽ nói rằng nếu cách cư xử tử tế của bạn lại phụ thuộc vào vấn đề tiền nong thì cô ấy có thể bắt đầu nghĩ bạn là một người thực dụng và tham lam. Hãy kiểm tra những vấn đề của những kế hoạch trước đó nữa. Nếu như bạn không thể nấu bữa tối ở nhà bởi vì cửa hàng bán rau củ đã đóng cửa hoặc bạn mệt mỏi thì sao? Hoặc, vấn đề này sẽ được giải quyết thế nào trong một thời gian dài, bởi vì không phải lúc nào nấu bữa tối ở nhà cũng là một giải pháp thực sự cho vấn đề.
Hãy chú ý thêm rằng không nên chỉ tay vào mặt người khác. Đừng trở nên thô lỗ. Mỗi người trong hai bạn đều là một cá nhân có giá trị riêng. Đừng tranh cãi lý do tại sao người này lại có những quy tắc giá trị hay vấn đề của riêng người đó. Hãy tập trung vào cách làm sao để đưa những giá trị ấy đến gần nhau hơn, thay vì cố gắng buộc đối phương phải thay đổi.
Sau khi bạn đã xong với những phần u tối, thì đây là vùng sáng, chiếc mũ màu VÀNG. Hãy vượt lên trên cách nhìn bi quan và thu thập những lý do, giải pháp mà tại sao bạn nên vượt qua thử thách này để khiến mọi thứ tốt đẹp cho cả hai. Thật sự là các bạn nên ngồi xuống và thảo luận về vấn đề thông qua Sáu chiếc mũ tư duyTM, đó là một biểu hiện tốt cho thấy rằng cả hai bạn đều rất quan tâm đến việc giải quyết vấn đề này.
Khi bạn đang có tâm trạng tốt, tràn trề hi vọng, hãy đội chiếc mũ XANH LÁ và mở rộng những ý tưởng tích cực thành những giải pháp sáng tạo. Hãy đặt ra nhiều giải pháp dành riêng cho vấn đề này. Ví dụ, cô ấy có thể đôi khi đề nghị trả tiền khi hóa đơn không quá XY đô la.
Hãy thỏa thuận rằng trong một tuần hai bạn sẽ ăn ở ngoài tiệm và ăn ở nhà bao nhiêu lần. Hãy lập một khoản chi tối đa dành cho việc ăn uống. Hãy thử bỏ trốn khỏi nhà hàng mà không trả tiền xem sao… Tôi đùa đấy!
Cuối cùng hãy đội lại chiếc mũ màu XANH DƯƠNG một lần nữa và tập hợp lại tất cả những gì bạn đã nói khi sử dụng cách tiếp cận bằng những chiếc mũ khác nhau này. Nếu vẫn còn điều gì phải làm rõ hoặc giải thích, thì hãy làm ngay. Sau đó lựa chọn những giải pháp tốt nhất cho cả hai bạn dựa trên những thông tin mới mà bạn đã có được sau buổi thảo luận này.
Sáu chiếc mũ tư duyTM là phương pháp giải quyết vấn đề đa chiều và công cụ giúp ra quyết định cực kì hiệu quả. Sử dụng nó bạn sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian bởi nó cung cấp cho bạn một hệ tư duy song song, thay vì kiểu đề xuất ý tưởng rối rắm. Tư duy về một vấn đề thông qua những “chiếc mũ” này sẽ mang đến cho bạn cách nhìn đa chiều đầy đủ để đưa ra một quyết định thông minh sáng suốt, thay vì những quyết định tồi hay chỉ ở mức chấp nhận được.
Bây giờ bạn đã có trong tay một công cụ tốt để đưa ra quyết định một cách thông thái và xử lý tốt các tranh cãi và các vấn đề. Việc bạn sử dụng nó hay không hoàn toàn phụ thuộc vào bản thân bạn. Bạn có thể quẳng những chiếc mũ này vào xó tủ rồi nhét tất vào, hoặc bạn có thể sử dụng chúng một cách thông minh để cải thiện chất lượng cuộc sống của mình.
Bài tập cho chương này
1. Hôm nay, tôi đã sử dụng kĩ thuật Sáu chiếc mũ tư duyTM để đưa ra các quyết định kinh doanh sáng suốt hơn:
…………………………………………………………………
2. Hôm nay, tôi đã sử dụng kĩ thuật Sáu chiếc mũ tư duyTM để giải quyết những mâu thuẫn trong mối quan hệ của mình:
…………………………………………………………………
3. Hôm nay, tôi đã chia sẻ những hiểu biết về kĩ thuật Sáu chiếc mũ tư duy TM với người này để giúp cải thiện cuộc sống của người đó:
…………………………………………………………………
