Sachs băn khoăn không biết phải xử lý cuộc xung đột sắp sửa xảy ra như thế nào cho khéo léo nhất, rồi quyết định rằng có độc một cách: đương đầu. Tế nhị quá cũng chẳng tác dụng gì, khi ba bọn họ ở một phía, mình cô ở một phía (cô nghĩ Jesse Corn chỉ đứng về phía cô ở phương diện tình cảm thôi) “Chúng ta nên dừng lại đây cho tới lúc nhận được thông tin từ Rhyme.”
Jesse giữ nụ cười gượng gạo trên gương mặt nếm náp chút vị của lòng trung thành bị chia sẻ.
Lucy lắc đầu. “Garrett chắc chắn đã đi theo lối mòn ấy.”
“Chúng ta không thể biết chắc chắn được”, Sachs nói.
“Xung quanh đây quả thực hơi quá rậm rạp”, Jesse đưa ra ý kiến.
Ned nói: “Với tất cả những đám cỏ, phục linh và nhựa ruồi kia. Cả cơ man dây leo nữa. Không theo lối mòn ấy, thì không có cách nào đi qua khu vực này và tiết kiệm được thời gian đâu.”
“Chúng ta sẽ phải đợi”, Sachs nói, nghĩ tới một đoạn trong Vật chứng, cuốn sách giáo khoa của Rhyme viết về các nhà hình sự học:
Nhìn chung, nhiều cuộc điều tra bị thất bại vì người điều tra không kiềm chế được những hành động hấp tấp khi mà, thực tế, trong hầu hết các trường hợp, việc chậm rãi kiểm tra chứng cứ sẽ chỉ ra lối đi quang quẻ dẫn đến cửa nhà đối tượng, đồng thời giúp người ta có thể bắt giữ đối tượng một cách hiệu quả và an toàn hơn.
Lucy Kerr nói: “Vấn đề đơn giản là người thành phố thì không thực sự hiểu về rừng. Nếu đi theo lối mòn đó sẽ tiết kiệm được nửa thời gian. Hắn ắt phải đi theo lối mòn đó.”
“Có thể hắn đã quay lại bờ sông”, Sachs nêu ý kiến. “Biết đâu hắn chẳng giấu một chiếc thuyền nữa ngược bên trên hay xuôi phía dưới dòng.”
“Đúng đấy”, Jesse nói, bị Lucy lừ mắt nhìn.
Một khoảng im lặng khá lâu, bốn người đứng bất động, mặc đám muỗi mắt châm chích, mồ hôi vã ra trong cái nóng không khoan nhượng.
Cuối cùng, Sachs nói đơn giản: “Chúng ta sẽ chờ.”
Quyết định như thế rồi, cô ngồi xuống tảng đá chắc chắn là gồ ghề nhất trong toàn bộ khu rừng, và với vẻ quan tâm vờ vịt, chăm chú quan sát con chim gõ kiến đang quyết liệt khoan vào một thân cây sồi cao vươn thẳng trước mặt họ.
CHƯƠNG 9
“Hiện trường trực tiếp trước”, Rhyme nói với Ben. “Khu vực Nước đen.”
Anh hất đầu chỉ số chứng cứ được đặt trên chiếc bàn bằng gỗ ép công nghiệp. “Đầu tiên, chúng ta hãy xem xét chiếc giày chạy của Garrett. Chiếc giày hắn đã đánh rơi khi lôi Lydia đi.”
Ben cầm chiếc giày lên, kéo khóa mở cái túi nhựa, bắt đầu thò tay vào.
“Găng tay!”, Rhyme ra lệnh. “Bao giờ cũng phải đeo găng tay cao su khi xử lý các vật chứng.”
“Để tránh in dấu vân tay à?” nhà động vật học hỏi trong lúc vội vã đeo găng tay.
“Đấy là một lý do. Một lý do khác nữa là để tránh nhầm lẫn. Chúng tôi không muốn lẫn lộn giữa những nơi mà cậu đã tới với những nơi mà đối tượng đã tới.”
“Vâng. Đúng rồi.” Ben hăng hái gật gật cái đầu húi cua to tướng của mình, y như thể anh ta sợ sẽ quên mất quy tắc này. Anh ta lắc chiếc giày, ngó nghiêng vào bên trong. “Trông như có sỏi hay cái gì đó.”
“Rõ khỉ, tôi không bảo Amelia nhờ người ta chuẩn bị cho các khay khám nghiệm vô trùng”. Rhyme nhìn xung quanh căn phòng. “Thấy cuốn tạp chí đằng kia không? Tạp chí People hả?”
Ben cầm lên, lắc đầu: “Số ra cách đây ba tuần rồi.”
“Tôi chẳng quan tâm những chuyện yêu đương của Leonardo DiCaprio là mới hay cũ”, Rhyme làu bàu. “Hãy rút tờ phiếu đặt mua dài hạn kẹp bên trong ra… Cậu có ghét những thứ đó không? Nhưng chúng lại có ích cho chúng ta đấy – chúng chạy ra từ máy in, đẹp đẽ, sạch sẽ, bởi vậy chúng có thể được sử dụng làm các khay khám nghiệm mi ni.”
Ben làm theo hướng dẫn, dốc đất cát đá sỏi từ bên trong giày ra tờ phiếu.
“Lấy một mẫu đưa vào kính hiển vi và để tôi xem nào”. Rhyme lăn xe đến bên bàn, nhưng thị kính cao hơn tầm mắt anh chừng vài inch. “Mẹ kiếp.”
Ben đánh giá vấn đề: “Chắc tôi có thể bê cho ông nhìn.”
Rhyme cười khẽ: “Nó nặng gần ba mươi pound. Không, chúng ta sẽ phải tìm một…”
Nhưng nhà động vật học đã bê chiếc kính hiển vi lên và với đôi cánh tay vạm vỡ, giữ nó hết sức chắc chắn. Tất nhiên, Rhyme chẳng thể xoay núm điều chỉnh tiêu cự, nhưng anh nhìn được rõ để đi tới kết luận. “Bụi và các mẩu nhỏ đá vôi. Liệu có phải từ Bến tàu kênh Nước đen không nhỉ?”
“Ừm,” Ben chậm rãi nói. “Không chắc. Ở đó hầu như chỉ toàn bùn lầy.”
“Cho một mẫu qua máy tách hợp chất đi. Tôi muốn xem trong đó còn có gì nữa không.”
Máy tách hợp chất là thứ công cụ mơ ước của một nhà hình sự học. Do một nhà thực vật học người Nga sáng chế ra từ đầu thế kỷ trước nhưng không được sử dụng nhiều cho mãi tới những năm 1930, thiết bị này phân tích các hợp chất như thực phẩm, dược phẩm, máu, dấu vết… và tách riêng rẽ từng thành tố. Có đến nửa tá các loại máy tách hợp chất khác nhau, tuy nhiên loại phổ biến nhất được sử dụng trong khám nghiệm điều tra là máy tách hợp chất khí. Loại này đốt cháy mẫu vật chứng. Khí sinh ra do quá trình đốt cháy được tách riêng rẽ giúp xác định những chất đã tạo nên hợp chất lúc ban đầu. Trong một la-bô của cơ quan điều tra, máy tách hợp chất thông thường nối với phổ kế ghi khối lượng – loại thiết bị có khả năng xác định cụ thể về nhiều chất trong hợp chất lúc ban đầu.
Máy tách hợp chất khí chỉ xử lý được những chất liệu có thể chuyển thành hơi – tức là có thể đốt cháy – ở nhiệt độ tương đối thấp. Tất nhiên, đá vôi thì không thể cháy. Nhưng Rhyme cũng không quan tâm đến đá vôi, anh quan tâm đến dấu vết đã dính vào chỗ đất và những mẩu nhỏ đá vôi này. Chúng sẽ giúp xác định cụ thể hơn các địa điểm mà Garrett đã tới.
“Phải đợi một lúc”, Rhyme nói. “Trong lúc đợi chúng ta hãy xem bụi đất bám ở các rãnh khía dưới đế giày của Garrett. Tôi bảo cho cậu biết, Ben ạ, tôi mê các rãnh khía. Giày và cả lốp xe nữa. Chúng giống như những miếng bọt biển. Nhớ lấy điều ấy.”
“Vâng, tôi sẽ nhớ, thưa ông.”
“Cậy ra một ít và chúng ta hãy thử xem nó có đến từ nơi nào khác ngoài Bến tàu kênh Nước đen không.”
Ben cậy một ít bụi đất ra một tờ phiếu đặt mua tạp chí khác. Anh ta giơ nó trước mặt Rhyme để anh nghiên cứu cẩn thận. Là một chuyên gia khám nghiệm, anh biết tầm quan trọng của bụi đất. Nó dính vào quần áo, nó lưu lại dấu vết tựa những mẩu vụn bánh mì của Hansel và Gretel dẫn đến cửa nhà một đối tượng[18], nó khiến kẻ tội phạm và hiện trường vụ án y như thể bị trói chặt lại với nhau vậy. Có chừng một nghìn một trăm màu đất khác nhau và nếu một mẫu từ hiện trường vụ án hoàn toàn trùng khớp với một màu đất tìm thấy ở sân sau nhà đối tượng, khả năng rất lớn là đối tượng đã có mặt tại hiện trường. Sự giống nhau về thành phần cấu tạo của đất cũng củng cố thêm mối liên hệ. Locard, nhà hình sự học vĩ đại người Pháp, từng xây dựng nên nguyên tắc khám nghiệm mang tên ông, đó là mỗi khi xảy ra một vụ án, luôn luôn xuất hiện những sự trao đổi giữa thủ phạm với nạn nhân hay với hiện trường. Rhyme đã nhận thấy rằng, trong trường hợp xảy ra tấn công hoặc án mạng, xét tới yếu tố được trao đổi thường xuyên nhất, bụi đất là yếu tố xếp hàng thứ hai sau máu.
Tuy nhiên, việc sử dụng đất cát làm chứng cứ gặp phải vấn đề là chúng quá phổ biến. Để có được ý nghĩa nào đó về mặt khám nghiệm, một mẫu đất mà nguồn đưa đến may ra là kẻ tội phạm phải khác biệt với đất tự nhiên ở khu vực hiện trường.
Bước đầu tiên trong phân tích đất là kiểm tra mẫu đất tự nhiên ở khu vực hiện trường – mẫu đối chiếu – với mẫu đất nhà hình sự học tin tưởng rằng do kẻ tội phạm đưa đến.
Rhyme nói điều này với Ben và anh chàng to lớn cầm lên một túi đất Sachs ghi chú là Mẫu đất đối chiếu – Bến tàu kênh Nước đen, kèm theo ngày, giờ thu thập. Ngoài ra, còn một dòng ghi chú nữa không phải chữ viết của Sachs. Người thu thập: Cảnh sát J. Corn. Rhyme hình dung ra anh chàng cảnh sát trẻ háo hức chạy đi thực hiện mệnh lệnh của Sachs. Ben đổ một ít chỗ đất này ra tờ phiếu đặt mua tạp chí thứ ba. Anh ta đặt nó bên cạnh chỗ đất cậy từ đế giày của Garrett. “Chúng ta so sánh chúng bằng cách nào?”, người thanh niên hỏi, nhìn một lượt qua các thiết bị.
“Bằng mắt của cậu.”
“Nhưng…”
“Hãy cứ quan sát chúng. Xem màu sắc của mẫu chưa xác định có khác biệt với màu sắc của mẫu đối chiếu không.”
“Tôi làm như thế bằng cách nào?”
Rhyme phải ép mình trả lời bằng giọng điềm tĩnh: “Cậu hãy cứ quan sát chúng thôi.”
Ben chăm chăm nhìn một mẫu, rồi nhìn sang mẫu kia.
Nhìn lại. Một lần nữa.
Rồi một lần nữa.
Nào, nào… nó không tinh tế tới mức đó đâu. Rhyme phải hết sức cố gắng để tỏ ra kiên nhẫn. Một trong những công việc khó khăn nhất đối với anh trên đời này.
“Cậu thấy gì?”, Rhyme hỏi. “Có phải đất từ hai nơi khác nhau?”
“Chà, tôi không thể nói chính xác thưa ông. Tôi nghĩ một mẫu màu nhạt hơn.”
“Đưa chúng vào kính hiển vi đối chiếu.”
Ben đưa hai mẫu đất vào kính hiển vi đối chiếu và soi qua các thị kính. “Tôi không chắc chắn. Khó mà nói chắc chắn được. Tôi cho là… có lẽ là có sự khác biệt.”
“Để tôi xem nào.”
Các bắp thịt đồ sộ lại bê chiếc kính hiển vi to tướng lên một cách vững vàng và Rhyme nhìn vào hai thị kính. “Chắc chắn là khác so với mẫu đối chiếu”, Rhyme nói. “Màu nhạt hơn. Chứa nhiều tinh thể hơn. Chứa nhiều granite và đất sét hơn, không cùng môi trường thực vật. Vậy là nó không phải từ Bến tàu kênh Nước đen… Nếu chúng ta may mắn, nó chính từ các hốc trú ngụ của hắn.”
Một nụ cười thoáng nở trên môi Ben, nụ cười đầu tiên Rhyme nhìn thấy.
